Moment Makers: Carolien Hermans, Mario van Bakel, Caspar Koolstra en Lot Postma
LEEG is een poëtische, audiovisuele installatie die de stille verhalen van leegloop en leegstand onderzoekt – een urgent thema voor veel landelijke gemeenschappen in Vlaanderen, waar jongeren wegtrekken en huizen leeg achterblijven. Het project sluit aan bij de thematiek van Watou Festival door leegte niet enkel als afwezigheid te zien, maar als een ruimte voor nieuwe mogelijkheden en reflectie. Het biedt een stem aan de vergeten verhalen en objecten die ooit deel uitmaakten van de nu verlaten huizen en gemeenschappen.
In LEEG komt de afwezigheid van menselijke en niet-menselijke aanwezigheid tot leven in verlaten huizen en leegstaande ruimtes. De installatie combineert minimalistische objecten die herinneren aan het vroegere leven in deze ruimtes met een subtiele geluidscollage van flarden dialoog en omgevingsgeluiden. Dit creëert een betekenisvol, onvolledig narratief. Het project raakt aan thema’s als migratie, herinnering en de keuzes tussen blijven en vertrekken – thema’s die jongeren diep raken en die deel uitmaken van het hedendaagse sociale landschap.
leegte
de leegte, het verschijnt als stof
en is net zo hardnekkig
we brengen het met ons mee, laten het achter
een huis is een baksteen x 10000
de leegte van een kamer is hetzelfde als de leegte van al het andere
een muur is een keerzijde, een bergtop
en is net zo eenzaam
een deur opent maar op één manier
duwen of trekken
een deur sluit maar op één manier
permanent en met een zielige klik
ieder huis is gemaakt van glas in de zin
dat alle ruimte tijdelijk is en alle afwezigheid permanent
en wonen niets meer is dan de deur op slot draaien
en hopen op het beste
een open deur is een mond zonder woorden
een lege kamer is een geluid zonder oor
een huis is een wachten dat eindigt met een grote zucht
iedereen weet
dat een huis slechts vier muren en een dak is
dat weggaan en nooit meer terugkomen bijna hetzelfde is als
weggaan en zelden terugkomen
en dat weggaan veel lijkt op een middelmatig theaterstuk
en het onduidelijk is wanneer dat stuk aan het einde is gekomen
en wat er precies is veranderd in de tijd die we wachtend hebben besteed
dat een huis een geheim is dat verloren gaat
met de herinrichting
(Lisa Scheers)
Het Japanse begrip van leegte (空, Kong) stelt leegte niet enkel voor als afwezigheid, maar als een ruimte van ontvankelijkheid die niet simpelweg iets weglaat maar juist ruimte biedt voor verandering en creativiteit. Dit concept van leegte maakt een lege kamer tot een open theater, waarin de verbeelding van de bezoeker als een stille gast aanwezig is, die op zoek gaat naar betekenis in wat afwezig is.Terwijl de lege ruimte zelf stil en ontvankelijk blijft, worden de onzichtbare relaties tussen mens en omgeving, mens en object, en mens en natuur versterkt. Leegte fungeert als een medium dat mensen met elkaar en hun omgeving verbindt, en ruimte maakt voor nieuwe inzichten en relaties.In de westerse traditie bestaat een andere opvatting over leegte, soms omschreven als horror vacui, de angst voor leegte. Dit staat in contrast met de Japanse esthetiek, waarin leegte een noodzakelijke voorwaarde is voor schoonheid en een diepere verbinding
Latour’s irreductionisme benadrukt dat elk object een netwerk van interacties vertegenwoordigt, een web van verbindingen tussen menselijke en niet-menselijke actoren. In “LEEG” komt dit naar voren in de keuze voor de objecten die in de verlaten huizen worden getoond. Elk object draagt een geschiedenis met zich mee: een stoel die misschien generaties lang werd doorgegeven, een deurklink die talloze keren werd vastgehouden. Deze objecten, die op het eerste gezicht stil en onopvallend zijn, worden beladen met herinneringen en verhalen die het huis hebben gevormd.